Gerard van den Berg spant zich al jaren op vrijwillige basis in om kunstwerken in de openbare ruimte te redden: “Je moet kunst de aandacht geven die het verdient. Mensen hebben soms een emotionele band met een beeld of koesteren er herinneringen aan, het is zonde als die verloren zouden gaan.”

Als je langs een kunstwerk in de openbare ruimte van Breda wandelt of fietst, zou het zomaar kunnen dat Gerard van den Berg ervoor in de bres is gesprongen. Hij zorgt ervoor dat kunstwerken niet geruisloos verdwijnen, maar dat ze een nieuwe plek krijgen waar ze vaak nog beter tot hun recht komen. “Sinds mijn studie interieurarchitectuur aan de Academie voor Beeldende Kunsten St. Joost hebben kunst en cultuur me altijd al geïnteresseerd. Ze zeggen dat kunst hoop biedt in het leven, maar ik denk dat kunst veel meer facetten heeft. Kunst is esthetisch, maar kan ook onderuithalen en bekritiseren. En kunst is van belang voor een stad; het zorgt voor verbinding met elkaar, het heeft een educatieve functie en het trekt mensen naar de stad. Kunst is het cement van de samenleving; zowel cultureel als economisch.”

Cultuur brengen
Inmiddels is Gerard acht jaar actief betrokken bij het redden, herplaatsen en verplaatsen van beeldende kunst in de openbare ruimte: “Ik startte mijn activiteiten vanuit de landelijke organisatie Erfgoedvereniging Heemschut. Maar kunstwerken redden doe je niet alleen. Uit ervaring weet ik dat het kan lukken in samenwerking met andere disciplines, zoals kunsthistorici, restauratoren, kunstenaars, erfgenamen, investeerders, ontwikkelaars, fondsen én overheid. Pas dan kan een reddingsactie succesvol worden.”

Gerard heeft al tal van kunstwerken gered. Niet alleen in Breda, maar in heel Nederland. Zo was hij betrokken bij het herplaatsen van kunstwerken van het Amphia Ziekenhuis en Graaf Engelbertcollege in Breda, maar ook het Erasmus MC in Rotterdam, de Nederlandse Bank in Amsterdam en het Mien Ruyspark in Bergeijk.

Beeldenroute
In samenwerking met de gemeente Breda houdt hij zich al een tijdje bezig met het parkenproject. Zo vertelt Gerard: “Wij willen graag een beeldenroute creëren in het Boeimeerpark die doorloopt naar het Wilhelmina- en het Van Sonsbeeckpark. Een park is namelijk het perfecte decor om beelden te presenteren, die op dit moment opgeslagen zijn of vrijkomen uit een andere situatie en door niemand bewonderd kunnen worden. Het begin is gemaakt: er staan nu drie beelden en we zijn bezig om andere, oude maar ook nieuwe beelden toe te voegen.”

“Van kunst mag je vinden wat je wil”, zegt Gerard, “het brengt altijd een gesprek op gang. Of je het nu mooi vindt of lelijk, dat mag allemaal. Kunst heeft impact. Mensen blijven toch even staan kijken, of maken er een afspreekpunt van.”

Volhoudend en passievol
Niet alleen de beelden in het Boeimeerpark zijn door Gerard gered. Ook de twee kiosken op de perrons van het station van Breda, ontworpen door Peter Struycken, wist Gerard te behoeden voor sloop. “Dat was een felle strijd, omdat er heel veel partijen betrokken waren. Maar het is gelukt. Ik vind het mooi dat dat stukje geschiedenis, op een bescheiden maar toch ook zeer aanwezige manier, uiteindelijk een plaats kreeg binnen het nieuwe station.”

Over volharding gesproken: samen met een werkgroep spant Gerard zich in om het lichtkunstwerk ‘OPENER LIEVER MOOIER’ te realiseren. Een ontwerp dat de overleden Bredase kunstenaar Sef Peeters voor de Claudius Prinsenlaan maakte. Wat Gerard betreft een belangrijk kunstwerk dat echt impact zou kunnen maken in Breda. Hij vertelt: “Dit kunstwerk zou direct zichtbaar zijn als je Breda binnenrijdt, een perfecte binnenkomer. Mensen worden uitgenodigd om na te denken over de openheid, schoonheid en sympathie van de stad, de gemeenschap, elkaar en zichzelf.” Maar je moet wel een lange adem hebben, legt Gerard uit. “We zijn al jaren bezig om dit kunstwerk gerealiseerd te krijgen. Kunst heeft met geld te maken, en dat wordt jammer genoeg niet voldoende beschikbaar gesteld voor de cultuursector.”

Ook heeft Gerard invloed gehad op de keuze van de kunstenaar op het toekomstige Marga Mincoplein en het behouden van ‘de Naalden’ van Marijke de Goey die in het najaar teruggeplaatst zullen worden aan de oprijlaan naar het Amphia ziekenhuis.

Herinneringen koesteren
Maar waarom voelt Gerard zó dringend de noodzaak om kunst in de openbare ruimte te redden? “Elk kunstwerk is onlosmakelijk verbonden met het intellectuele eigendom van de kunstenaar. Er is lang nagedacht over de perfecte vorm en er is intensief gewerkt aan de definitieve uitvoering. Ik vind het een vorm van respect om deze kunstwerken te behouden. Niet alles kan bewaard blijven, maar veel kunstwerken weerspiegelen duidelijk de tijd waarin ze gemaakt zijn. En die tijdslijn moet zichtbaar blijven. Wat vernietigd wordt, komt nooit meer terug.”

Gerard is Smaakmaker van Breda. Smaakmakers geven kleur en smaak aan de stad en dragen ieder op hun eigen manier bij aan het unieke karakter van Breda.

Gerard is als een Madame Jeanette: hij staat 24/7 in vuur en vlam. Hij staat non-stop aan en zou het niet anders willen. Waar anderen opgeven, gaat hij juist de strijd aan - en die wint ‘ie ook altijd! De indruk die Gerard achterlaat vergeten mensen nóóit meer.